ढिवर–भोई समाज संघटनेची गरज : एकता, शिक्षण आणि आत्मविकासाचा नविन पायासमाजजागृतीसाठी एक प्रबोधनात्मक मी दिवाकर गेडाम खुप मेहनतीने व्यस्तेत सुद्धा रात्र जागून समाजाच्या भविष्यासाठी लेख सादर केला आहे यांचे चिंतन व मनन करावेआमचा समाज — मेहनती, पण मागे राहिलेला...!

ढिवर–भोई समाज संघटनेची गरज : एकता, शिक्षण आणि आत्मविकासाचा नविन पाया

समाजजागृतीसाठी एक प्रबोधनात्मक मी दिवाकर गेडाम खुप मेहनतीने व्यस्तेत सुद्धा रात्र जागून समाजाच्या भविष्यासाठी लेख सादर केला आहे यांचे चिंतन व मनन करावे

आमचा समाज — मेहनती, पण मागे राहिलेला...!

गडचिरोली /चंद्रपूर,

ढिवर–भोई समाज हा महाराष्ट्राच्या प्रत्येक जिल्ह्यात पसरलेला एक कष्टाळू, प्रामाणिक आणि जिद्दी समाज आहे. पाण्याशी नातं असलेला हा समाज नद्या, तलाव, धरणं, जलसाठे या सर्वांशी जोडलेला. पिढ्यानपिढ्या मच्छीमारी, शेती, मजुरी, बांधकाम अशा कष्टाच्या कामांत आपला समाज जगतो. हाताला काम आहे, कष्टांची तयारी आहे, पण शिक्षण, संघटन आणि एकतेचा अभाव असल्यामुळे समाज आजही मागे राहिलेला आहे.

गावोगावी आपली कुटुंबं संघर्ष करत आहेत. कोणी नोकरीसाठी भटकतंय, कोणी शिक्षणाच्या शोधात हरवलंय, कोणी व्यसनाच्या गर्तेत अडकलेलं आहे. समाजात विचाराची, दिशा देणाऱ्या नेतृत्वाची आणि संघटनेची उणीव तीव्रतेने जाणवते. सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे  एकता हरवली आहे.

समाजाची ओळख : कष्ट हेच भांडवल

ढिवर–भोई समाजाचे मूळ बळ म्हणजे कष्ट आणि इमानदारी.

कोणाचं लग्न असो वा दुःखकार्य, उत्सव असो वा अडचण  धावून जाणारा माणूस आपल्याच समाजातला असतो. कुणाला मदत लागली तर पहिला हात पुढे करणारा भोई माणूसच असतो. पण, या सगळ्या दयाळूपणात आणि मेहनतीपणात एकत्र राहण्याची सवय कमी झाली आहे.

आज आपणच आपल्या समाजाच्या प्रगतीचा अडथळा बनत आहोत, कारण आपण एकत्र नाही. आपण मेहनत करतो, पण त्याचं फळ दुसरा घेतो. आपण पाणी साठवतो, पण प्यायला थेंब स्वतःसाठी उरत नाही. हे चित्र बदलायचं असेल, तर संघटनेचं छत्र तयार करणं अत्यावश्यक आहे.

शिक्षण आणि विचारात मागासलेपण.

आजच्या काळात शिक्षण म्हणजेच ताकद, ज्ञान म्हणजेच अस्त्र. पण आपल्या समाजात शिक्षणाबाबत अजूनही दुर्लक्ष दिसतं.मुलं शाळेत जातात, पण पुढे कॉलेज, स्पर्धा परीक्षा, व्यावसायिक शिक्षण, उद्योग प्रशिक्षण या क्षेत्रात फारच कमी लोक पोहोचतात. पालकांची आर्थिक अडचण, विचारांचा अभाव आणि “शिक्षणानं काय उपयोग?” ही चुकीची धारणा समाजाला मागे ठेवते.

मुलींच्या शिक्षणाकडे तर अजूनही दुर्लक्ष होतं. त्यामुळे समाजात विचाराची खोली, निर्णयक्षम बुद्धी आणि आत्मविश्वास वाढत नाही.

विचार नसेल, तर दिशा नाही; दिशा नसेल, तर प्रगती नाही!

शिक्षण हाच समाजविकासाचा पाया आहे, आणि त्या पायावर नव्या समाजाचं घर बांधायचं आहे.

*आर्थिक स्थिती : कष्ट आहेत, पण नियोजन नाही*

आपला समाज परिश्रम करतो, पण पैशाचं नियोजन नाही.

हातावरचं काम, दैनंदिन मजुरी, मच्छीमारी — एवढ्यापुरतं जीवन सीमित राहिलं आहे.बचत, सहकारी संस्था, उद्योगशीलता, व्यवसाय, शासनाच्या योजना — या गोष्टींचं ज्ञान नसल्यामुळे आर्थिक स्थैर्य निर्माण होत नाही.

संघटना उभी राहिली, तर आर्थिक साक्षरतेचं अभियान चालवता येईल.

समाजातील लोकांना बचत शिकवता येईल, छोटे उद्योग उभे करता येतील, शासनाच्या योजना समजावता येतील.

आपल्या घामाचं सोनं झालं पाहिजे, हीच विचारधार असली पाहिजे!

युवक वर्ग : व्यसनांच्या आहारी गेलेलं भवितव्य*

आज समाजाचं भविष्य असलेली युवा पिढी धोक्याच्या टप्प्यावर उभी आहे.

दारू, जुगार, मोबाईल गेम्स, आळशीपणा  हीच नवी व्यसने बनली आहेत.

कामाची आवड कमी झाली, जबाबदारीची भावना हरवली, आणि आत्मविश्वास कमी झाला.

हे सगळं बदलायचं असेल तर युवकांमध्ये विचार, जागृती आणि संघटनाचं संस्कार घालावे लागतील.संघटनेतूनच तरुणांना दिशा, प्रेरणा आणि कामाचं मैदान मिळू शकतं.आज विचार बदलला, तर उद्या भविष्य उजळेल.

कुटुंब पद्धती आणि फाटलेपणा : एकतेचा अभाव

आज आपला समाज चार तुकड्यांत विभागला आहे.

एकाच गावात एकाच जातीचे लोक असूनही परस्परांमध्ये मतभेद, राग, राजकीय भांडणं आणि कुटुंबीय विभाजन आहे.

“तो माझा नाही, तो त्यांच्या गटातला आहे” या विचारांनी समाजाची मुळं सडत चालली आहेत.एकत्र येणं, एकमेकांना ओळखणं, एकमेकांच्या अडचणी समजून घेणं — हाच खरी प्रगतीचा मार्ग आहे.

ढिवर–भोई एक झाले, तरच समाज उभा राहील!

*राजकीय मागासलेपण : नेतृत्वाचा अभाव*

राजकारण म्हणजे समाजाचा आवाज. पण आपला आवाज अजूनही दाबला गेलेला आहे.

आपल्यात नेतृत्व आहे, पण संघटन नाही.मतभेद जास्त, एकमत कमी.ज्या समाजात एकतेचं बळ नाही, त्याला कोण विचारणार?

संघटना उभारून, त्यातून सक्षम नेतृत्व तयार झालं पाहिजे.

ग्रामपंचायतीपासून विधानसभेपर्यंत आपला प्रतिनिधी असला पाहिजे.

राजकारणात स्थान मिळालं, तर शासनाच्या योजनांमध्ये समाजाचा वाटा नक्की वाढेल.

उपाय आणि दिशा : नव्या संघटनेचा दीप उजळवा!*

आता वेळ आली आहे चिंतन, मनन आणि कृतीची.

ढिवर–भोई समाजाने आपल्या उभारणीसाठी खालील दिशा ठरवावी :

1. संघटन उभारणी – गावोगावी समाजसंघटना स्थापन करून सर्वांना एकत्र आणावे.

2. 2. शिक्षणावर भर – प्रत्येक घरात किमान एक पदवीधर घडवायचा संकल्प करावा.

3. व्यसनमुक्ती अभियान – युवकांमध्ये जागृती करून व्यसनमुक्त जीवनाकडे वळवावं.

4. आर्थिक साक्षरता – बचत गट, सहकारी बँका, लघुउद्योग यावर भर द्यावा.

5. महिलांचा सहभाग – स्त्रियांनी समाजकार्याच्या आघाडीवर यावं; महिला संघटनांमधून नेतृत्व घडवावं.

6. नेतृत्व विकास – तरुणांना बोलायला, विचार करायला आणि निर्णय घ्यायला तयार करावं.

7. सामाजिक सलोखा – मतभेद विसरून एकत्र येणं हीच खरी समाजसेवा आहे.

समाज जागा झाला, तर भविष्य उज्ज्वल होईल!

ढिवर–भोई समाजाने आता फक्त बोलायचं नाही — एकत्र येऊन कृती करायची आहे.

जिथे एकता असेल, तिथे प्रगती आहे.जिथे शिक्षण असेल, तिथे विचार आहे.जिथे विचार असेल, तिथे भविष्य आहे.

आजची वेळ आहे 

“संघटनेच्या माध्यमातून समाजाच्या नव्या उभारणीची!”

चला, आपण सर्व मिळून ठरवूया...!ढिवर–भोई समाज पुन्हा उभा राहील, संघटित होईल, आणि सन्मानाने जगेल!